วันจันทร์ที่ 9 กันยายน พ.ศ. 2556

หลักฐานทางประวัติศาสตร์ (Historical Sources)

หลักฐานทางประวัติศาสตร์ หมายถึง ร่องรอยการกระทำ การพูด การเขียน การประดิษฐ์ การอยู่อาศัยของมนุษย์ หรือลึกไปกว่าที่ปรากฏอยู่ภายนอก คือ ความคิดอ่าน โลกทัศน์ ความรู้สึก ประเพณีปฏิบัติของมนุษย์ในอดีต ความรู้สึกของคนในปัจจุบัน สิ่งที่มนุษย์จับต้องและทิ้งร่องรอยไว้ กล่าวได้ว่าอะไรก็ตามที่มาเกี่ยวพันกับมนุษย์ หรือมนุษย์เข้าไปเกี่ยวพันสามารถใช้เป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ได้ทั้งสิ้น

ประโยชน์ของหลักฐานทางประวัติศาสตร์ คือ เป็นเครื่องมือในการสืบค้นร่องรอยของอดีต เป็นแหล่งค้นคว้าข้อเท็จจริงเกี่ยวกับเรื่องใดเรื่องหนึ่ง โดยนำเอาไปประกอบกับวิธีการทางประวัติศาสตร์ เพื่อสร้างความเข้าใจ ในเหตุการณ์ต่าง ๆ ทั้งในอดีตและปัจจุบัน
ในการศึกษาเรื่องราวในอดีตของมนุษย์สมัยโบราณที่ผ่านมา จำเป็นต้องอาศัยสิ่งที่
หลงเหลือจากการที่มนุษย์สร้างขึน้ ไม่ว่าเป็นที่อยู่อาศัย เครื่องมือเครื่องใช้ เครื่องประดับ
อาหาร และสงิ่ อื่น ๆ ที่มนุษย์สร้างขึน้ มาเพื่ออำนวยความสะดวก หรือเพื่อใช้ในพิธีกรรมความ
เชื่อต่าง ๆ 
การแบ่งลำดับความสำคัญของหลักฐานทางประวัติศาสตร์เป็น 2 ประเภท คือ
1.หลักฐานชั้นต้น(หลักฐานปฐมภูมิ) เป็นหลักฐานที่มาจากเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้นจริงๆ โดยมีการบันทึกของผู้ที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์โดยตรง ดังนั้นหลักฐานชั้นต้นจึงเป็นหลักฐานที่มีความสำคัญและน่าเชื่อถือมากที่สุด หลักฐานชั้นต้น(ปฐมภูมิ) เช่น จดหมายเหตุ คำสัมภาษณ์ กฎหมาย วีดิทัศน์ โบราณวัตถุ ฯลฯ เป็นต้น
ศิลาจารึก

2.หลักฐานชั้นรอง แบ่งออกเป็น 2 ประเภท ดังนี้ 
2.1หลักฐานชั้นรอง(หลักฐานทุติยภูมิ) หมายถึง หลักฐานที่เกิดจากการนำหลักฐานชั้นต้นมาวิเคราะห์ ตีความเมื่อเวลาผ่านพ้นไปแล้ว ได้แก่ ตำนาน พงศาวดาร
พงศาวดาร

2.2หลักฐานชั้นที่สาม(ตติยภูมิ) หมายถึง หลักฐานที่เขียนหรือรวบรวมขึ้น จากหลักฐานปฐมภูมิและทุติยภูมิ เพื่อประโยชน์ในการศึกษาอ้างอิง เช่น สารานุกรม หนังสือแบบเรียน และบทความทางประวัติศาสตร์ต่างๆ
หนังสือแบบเรียน

แหล่งข้อมูลทางประวัติศาสตร์ในการศึกษาปรกฏการณ์ที่เกิดขึ้นมนสังคมไทยแต่ละยุคสมัยอาจจำแนกเป็น 2 ประเภท ดังนี้
1.หลักฐานที่เป็นลายลักษณ์อักษร ได้แก่หลักฐานที่มนุษย์ได้ทิ่งร่องรอยเป้นตัวหนังสือประเภทต่างๆ เช่น หลักศิลาจารึก พงศาวดาร จดหมายเหตุ กฎหมาย และตำนาน
จดหมายเหตุ

2.หลักฐานที่ไม่เป้นลายลักษณ์อักษร ได้แก่หลักฐานที่เป็นวัตถุไม่มีร่องรอยการจารึกหรือบันทึกเป็นตัวหนังสือ เช่น โบราณสถาน เช่น วัด เจดีย์ เป็นต้น และโบราณวัตถุ เช่น หม้อ อุปกรณ์ใช้สอยต่างๆ อาวุธ เป็นต้น 
โบราณสถาน
โบราณวัตถุ


ขอขอบคุณแหล่งที่มา